O‘zbekiston Respublikasining Qonuni, 28.08.2024 yildagi O‘RQ-948-son

30 Oktyabr 2024 yil 936

O‘zbekiston Respublikasining Qonuni, 28.08.2024 yildagi O‘RQ-948-son

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING JINOYAT-IJROIYA KODEKSIGA MAHKUMLARNING HUQUQLARI VA QONUNIY MANFAATLARINI TA’MINLASHGA QARATILGAN O‘ZGARTIRISH VA QO‘SHIMCHALAR KIRITISH TO‘G‘RISIDA

Qonunchilik palatasi tomonidan 2024-yil 20-fevralda qabul qilingan
Senat tomonidan 2024-yil 18-mayda ma’qullangan

Mamlakatimizda mahkumlarning huquq va erkinliklarini kafolatlash, mahkumlar uchun kulay shart-sharoitlar yaratilishini ta’minlash, shuningdek ozodlikdan mahrum etish joylarida mahkumlarni saqlash shart-sharoitlarini insonparvarlik nuqtai nazaridan yanada yaxshilashni nazarda tutuvchi qonunchilikni takomillashtirish bo‘yicha tizimli ishlar olib borilmoqda.

Shu bilan birga qonunchilikka mahkumlarning sha’ni va kadr-qimmatini kamsitadigan muomaladan himoya qiluvchi, shuningdek mahkumlarning huquqlari buzilgan taqdirda insonning huquq va erkinliklarini himoya qiluvchi institutlarga hamda xalqaro organlarga murojaat qilish huquqini ta’minlaydigan normalarni kiritish zarurati mavjud.

Mazkur Qonun bilan O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat-ijroiya kodeksiga yangi tahrirdagi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga muvofiq mahkumlarning o‘ziga nisbatan insoniy muomalada bo‘linishiga, sha’ni va kadr-qimmati hurmat qilinishiga, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Inson huquqlari bo‘yicha vakiliga (ombudsmanga), O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Bola huquqlari bo‘yicha vakiliga (Bolalar ombudsmaniga) hamda insonning huquq va erkinliklarini himoya qiluvchi xalqaro organlarga murojaat qilishga bo‘lgan huquqlari, shuningdek og‘ir va o‘ta og‘ir jinoyatlar sodir etganligi uchun ozodlikdan mahrum etish joylarida saqlanayotgan mahkumlarning saylovlarda hamda referendumda ishtirok etishga bo‘lgan huquqi mustahkamlanishini nazarda tutuvchi o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilmoqda.

Ushbu Qonun mahkumlarning huquqlari va qonuniy manfaatlari yanada ishonchli himoya qilinishini, shuningdek jinoyat-ijroiya qonunchiligini xalqaro huquqning jazoni ijro etishga hamda mahkumlar bilan muomalada bo‘lishga taalluqli prinsiplari va normalari bilan uyg‘unlashtirishni ta’minlashga xizmat qiladi.

1-modda. O‘zbekiston Respublikasining 1997-yil 25-aprelda qabul qilingan 409-I-sonli Qonuni bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat-ijroiya kodeksiga (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1997-yil, № 6, 175-modda; 2003-yil, № 9-10, 149-modda; 2004-yil, № 1-2, 18-modda; O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Axborotnomasi, 2007-yil, № 6, 248-modda, № 9, 422-modda, № 12, 595-modda; 2008-yil, № 4, 187-modda, № 12, 636, 641-moddalar; 2009-yil, № 4, 136-modda, № 12, 470-modda; 2010-yil, № 9, 334-modda; 2012-yil, № 9/1, 238-modda; 2014-yil, № 9, 244-modda; 2015-yil, № 8, 310-modda; 2017-yil, № 3, 47-modda, № 10, 605-modda; 2019-yil, № 3, 165-modda, № 5, 267-modda, № 8, 469-modda, № 9, 588, 592-moddalar, № 12, 880-modda; 2020-yil, № 6, 337-modda; 2021-yil, 4-songa ilova, № 11, 1061-modda, № 12, 1193-modda; 2022-yil, № 5, 464-modda; 2023-yil, № 2, 104-modda, № 3, 187-modda, № 4, 269-modda) kuyidagi o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilsin:

1) 6-moddaning matni quyidagi tahrirda bayon etilsin:

“Jinoyat-ijroiya qonunchiligi qonuniylik, adolat, insonparvarlik, demokratizm, jazoni ijro etishda tabaqalashtirishga va yakka tartibda yondashishga rioya etish, majburlov vositalarini oqilona qo‘llash va mahkumlarning qonunga itoatkor xulq-atvorini rag‘batlantirish, mahkumlarga nisbatan insoniy muomalada bo‘lish, mahkumlarning inson shaxsiga xos bo‘lgan sha’ni va qadr-qimmatini hurmat qilish prinsiplariga asoslanadi”;

2) 9-modda:

birinchi qismi kuyidagi mazmundagi beshinchi xatboshi bilan to‘ldirilsin:

“O‘zbekiston Respublikasining qonunchiligiga va xalqaro shartnomalariga muvofiq, agar davlatning huquqiy himoyaga doir barcha ichki vositalaridan foydalanib bo‘lingan bo‘lsa, insonning huquq va erkinliklarini himoya qiluvchi xalqaro organlarga murojaat etish”;

beshinchi — o‘n birinchi xatboshilari tegishincha oltinchi-o‘n ikkinchi xatboshilar deb hisoblansin;

kuyidagi mazmundagi to‘rtinchi qism bilan to‘ldirilsin:

“Agar og‘ir va o‘ta og‘ir jinoyatlar sodir etganligi uchun ozodlikdan mahrum etish joylarida saqlanayotgan mahkumlar O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi deputatlari, xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlari deputatlari saylovlarida hamda referendumda ishtirok etish huquqidan qonunga muvofiq va sudning hukmi asosida mahrum etilgan bo‘lmasa, ular ushbu saylovlarda va referendumda ishtirok etish huquqiga ega bo‘ladi”;

to‘rtinchi qismi beshinchi qism deb hisoblansin;

3) kuyidagi mazmundagi 111-modda bilan to‘ldirilsin:

“111-modda. Mahkumlarning o‘ziga nisbatan insoniy muomalada bo‘linishi huquqi

Mahkumlar o‘ziga nisbatan insoniy muomalada bo‘linishi hamda inson shaxsiga xos bo‘lgan sha’ni va kadr-qimmati hurmat qilinishi huquqiga ega.